NAMESTE (*) HİNDİSTAN

NAMESTE* HİNDİSTAN !

“ Gel, gel benim gölüme suda yıkanacaksan.
Çıldıracaksan eğer, ölümüne atılacaksan, gel, gel benim
gölüme.
Serindir gölüm, derindir de.
Düşsüz uykular kadar karanlıktır.
Gecelerle gündüzler birdir derinliklerinde, şarkılar
sessizliktir.
Gel, gel benim gölüme dalacaksan. “

( Rabindranath TAGORE Çeviren: Ülkü TAMER )

Hindistan’ın Nobel ödüllü ünlü şairi Tagore ’ un bu dizeleri benim kırk yıllık rüyama yani Hindistan’a yolculuğum için bir çağrıdır. Ancak kırk yıl sonra bu çağrıya uyup nihayet Hindistan’a gidiyorum. Bu yolculuk öncesi duygularımı, heyecanımı siz dostlarımla paylaşmak için bu satırları yazıyorum.

Bu yazıyı yazarken bilgisayarımda Hindistan’ın ünlü müzisyeni Ravi Shankar’ın büyülü sitarıyla çaldığı ezgileri dinliyorum.

Hindistan sinemasının babası Satjayit Ray’in 1955 yapımı “Apu Üçlemesi” nin ilk filmi olan Pather Panchali’deki Apu ve Durka’nın zeytin gözlerini yirmi altı yıldır unutamadım.

Hindistan’ın kurucusu, ulusal önderi, pasifist siyasetçi ve düşünce adamı Mahatma Gandhi’nin şu sözleri de benim Hindistan yolculuğumun nedenlerinden biri sayılabilir :

“ Bizi yok edecekler şunlardır: İlkesiz siyaset; vicdanı sollayan eğlence; çalışmadan zenginlik; bilgili ama karaktersiz insanlar; ahlâktan yoksun bir iş dünyası; insan sevgisini alt plana itmiş bilim; özveriden yoksun bir din anlayışı. “



Gandhi ve Tagore bir arada.

İşte benim de son günlerde kendime sık sık sorduğum ve dostlarımın bana sorduğu “ Neden Hindistan ? “ sorusunun da yanıtı olacak bu yazının satır başları. Yazının ilerleyen bölümlerinde bu satır başlarını açmak, kırk yıllık rüyamın başlangıcını anlatmak ve de hazırlıklarını tamamladığım bu yolculuktan beklentilerimi de paylaşmak istiyorum.

Benim bu Hindistan yolculuğu öncesi heyecanıma eşim ve kızım yakın tanıktır. Benim edebiyat yeteneğimin bu heyecanımı anlatmaya yeterli olmadığını bildiğimden bu heyecanı yaşayan bir edebiyatçının yazısından kısa bir alıntı yapmam da yarar var. Bakın Gülten Dayıoğlu Hindistan yolculuğu öncesi heyecanını nasıl anlatıyor :

“ Çok uzun yıllardır düşlediğim Hindistan ve Nepal gezisi sonunda gerçekleşti. Hindistan tutkusuna öğrencilik yıllarımda kapılmıştım. Bu tutkunun oluşmasında, belleğime biriken Hindistan’la ilgili bilgilerin çok etkisi olmuştur. Başta Büyük İskender olmak üzere, tarihin en ünlü kralları, padişahları, sultanları, firavunları, kumandanları, kâşifleri, gezginleri neden Hindistan yollarına düşmüşlerdi? Amerika kıtası bile Hindistan’a yeni bir yol aranırken bulunmuştu. Canlarını dişlerine takarak Ümit Burnu’nu aşanlar da Hindistan’a ulaşma tutkusuyla yanıp tutuşuyorlardı. Tarihin babası, Herodot, Büyük İskender’in görkemli ordularıyla Hindistan’a gidişini öyle bir anlatıyordu ki! Orduyla birlikte bilginler, ressamlar, düşünürler de yollara dökülmüş. Makedonya’dan kalkıp, koskoca Asya kıtasını aşıp, Hindistan’a ulaşmak kolay mı? Hele o günkü koşullarda!.. Ama, onlar bu zoru başarmışlardı. Hindistan, ilk çağlardan bu yana insanların düşü, tutkusu, hedefi olmuştu kısacası. Kimileri bu düşü gerçekleştirmiş, kimilerininse kursağında kalmıştı. Ben de insanım. Ayrıca, kırk yıldır kendi kendime Hindistan düşü kurmamın kimseye bir zararı da yok. İşte bu düşüncelerle, bu tutkuyu yıllarca içimde büyüttüm. Bir gün Hindistan’a gidebilsem türküsünü söyleye söyleye, sonunda o gün geldi. “

Sayın Gülten Dayıoğlu’nun “Hindistan tutkusu” na ben de onun gibi öğrencilik yıllarımda kapılmıştım. 60’lı yıllarda “Hippi” olarak adlandırılan Batı’nın “çiçek çocukları” nın Hindistan’a gitmek için Türkiye’den geçişlerini gördüğümde hep kendi kendime sorardım… “ Ne var bu Hindistan’da ? Bunca insan neden Hindistan’a gidiyor ? Acaba bir gün bende Hindistan’a gider miyim ? “

70’li yıllarda Sultanahmet’te o yılların Hindistan yolcularını gördükçe Hindistan merakım giderek arttı. Bu merakım 80’li yılların başında Paris Sinametek’ inin düzenlediği “Hindistan Filmleri Toplu Gösterimi” kapsamında gösterilen 120 filmden yarıdan fazlasını izlemem, bir anlamda Hindistan Sineması’nı tanımamla bu merak tam anlamıyla bir tutkuya dönüştü. Hindistan Sineması diye bildiğimiz olay 60’lı yıllarda yazlık sinemalarda izlediğimiz sadece Raj Kapoor ve “Avare” değildi.

Bizde tanınmayan ama o yıllarda Batı’nın tanıdığı Satjayit Ray isimli bir yönetmen vardı ki insanı tek başına “Hindistan Tutkunu” haline çeviriyordu. Satjayit Ray’in bütün filmlerini gördüm. Satjayit Ray’in “Apu Üçlemesi” nin ilk filmi olan ve 56’da Cannes Film Festivali’nde “En Büyük Ödülü” alan “Pater Panchali” filmi ise muhteşem bir baş yapıttır. Bu filmi izledikten sonra filmin küçük kahramanları Apu ve Durka’yı, anne ve baba ile yaşlı “babaanne” rolündeki oyuncuyu unutmak mümkün mü ? Bu filmi kaç defa izlediğimi anımsamıyorum. Ravi Shankar’ın müziği ile bataklık sahnesi, yağmurda ıslanan Durka’nın hastalanıp ölmesi, annenin açlığa ve yoksulluğa karşı direnişi gibi unutulmaz sahnelerini iyice ezberlemiştim. Bu yazının içine filmin yönetmeni Satjayit Ray’in ve beni etkileyen oyuncuların bulabildiğimi fotoğraflarını koyarak siz dostlarımla da paylaşmak istiyorum.



Pather Panchali filminden...

Hindistan Sineması’nı tanımamla ben de meraktan tutkuya dönüşen Hindistan üzerine bu kez okumaya başladım. Hindistan’ı daha önce gezen gezginlerin anılarını ve izlenimlerini de okudum.

Okudukça öğrendim ki Hindistan sadece Asya’da bir ülke değil bir “Kıta-Ülke”. Nüfus yönünden Bir Milyar Üçyüz Milyon nüfusu ile dünyanın ikinci en kalabalık ülkesi. Nüfusu İki Milyonun üstünde yirmiden fazla şehri olan Hindistan’ın en kalabalık şehirleri ise Mumbai ( Eski adı Bombay), Yeni Delhi (Başkent) ve Kolkata ( Kalküta) dır.

Kıta-ülke Hindistan için o kadar çok yazılacak bilgi var ki… Özetlemek gerçekten zor. Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden ama yoksulluğun en yoğun yaşandığı ülke olmasına mı değinmeli. Tekstil sektöründeki öncülüğünden mi yoksa bilgisayar yazılımları ve bilimsel araştırmalardaki başarılarına mı değinmeli. En eski çağlardan beri ticaret yollarının son noktası Hindistan olması, başta Amerika kıtasının keşfi olmak üzere dünyada keşiflerin hedefinde de gizemli Hindistan’ın olması sadece tesadüflerle açıklanabilir mi ? Ayrıca Timur Han’dan Babür Şah’tan, Büyük İskender’e kadar fatihlerin; başta İngiliz ve Portekiz sömürgecilerinin hedefi de hep Hindistan’dır. Bu açıdan Hindistan’ın tarihi de oldukça ilginçtir.

Hindistan’ın en ilginç özelliklerinden biri de dinler ve dillerdeki çeşitliliği ile zenginliğidir. Kesin sayı bilinmemekle beraber Hindistan’da 800’den fazla farklı dilin ve bir o kadar farklı dinin olduğu konusunda herkes hemfikirdir. Dünyanın başka hiçbir ülkesinde görülmeyen ve sadece Hindistan’a özgü bu farklılıklar Hindistan toplumunun kültürel yönden de ne kadar zengin ve hoşgörülü olduğunun da bir göstergesidir. Hindistan hakkındaki ansiklopedik bilgilere isteyen herkes internetten ulaşabilir. Bu nedenle bu yazıyı bu bilgilerle doldurmak istemiyorum.

Hindistan’a turist olarak gitmenin iki yolu var. Ya Hindistan’a tur düzenleyen şirketlerden birinin programına katılarak sadece gösterilen kentleri ve yerleri rehber eşliğinde hızla dolaşmak; Ya da bireysel olarak kendi kafana göre istediğin kentte istediğin kadar kalarak özgürce dolaşmak… Turizm şirketlerinin düzenlediği Hindistan turlarının süreleri genellikle 7-10 gün arasında değişiyor ve sadece Kuzey Hindistan’ı kapsıyor. Kuzey Hindistan’da gidilen-gezilen şehirlerde sadece Delhi, Jaipur, Agra ve Varanasi oluyor. Hatta bu süreye 1-2 günlük Nepal-Katmandu gezisi de ekleyen turlarda var.

Hindistan’daki yaşamı ve turistik mevsimleri muson yağmurları belirliyor. Tropikal iklimlerin bir özelliği olarak bu yağmurlar Hindistan’da Nisan-Eylül arasında etkili olduğundan Hindistan turları da genellikle Ekim-Mart ayları arasında yapılıyor. Bizim yaz mevsiminde “yüksek sezon” dediğimiz Temmuz-Ağustos ayları Hindistan için Aralık-Ocak aylarına denk geliyor.

Benim Hindistan gezime gelince… Önce Eylül ayı içinde bir turizm şirketiyle 10 günlük Kuzey Hindistan ve kendi olanaklarımla bir hafta Nepal-Katmandu, bu sürenin bitiminde ise yine kendi olanaklarımla Batı Hindistan’ın Goa bölgesinde bir ay geçirmeyi planlamıştım. Ancak bu planlamanın Kuzey Hindistan-Nepal bölümü zorunlu olarak gelecek yıla ertelenince kendi olanaklarımla Goa programını uygulamaya koydum. Hindistan’ı bu ilk keşif gezimin hazırlıklarını tamamladığım programına göre 15 Ekim’de Hindistan’ın en büyük kenti olan Mumbai’ye (Bombay) gidiyorum. İki gün bu kentte kaldıktan sonra Goa bölgesine geçeceğim. Goa’nın Candolim-Calangute, Palolem, Anjuna ve Panjim plajlarında bir aydan fazla bir zaman geçirdikten sonra tekrar Mumbai’ye dönüp 4 gün daha bu kenti ve çevresini gezdikten sonra Kasım’ın son haftasında döneceğim.

Yazılanlara, söylenenlere bakılırsa Batı Hindistan’da Arap Denizi sahillerinde Mumbai’nin 300 km. daha güneyinde olan Goa Bölgesi Hindistan’dan oldukça farklı bir bölgesi. Siyasi olarak, Hindistan İngiliz sömürgesi iken sadece Goa Portekiz sömürgesi imiş. Hindistan 47’de bağımsızlığına kavuşurken Goa ancak 64 yılında Portekizlilerden kurtulabilmiş. Goa Bölgesi Arap Denizi kıyısında 100 km.lik bir sahil şeridine dizilmiş onlarca plajdan oluşan bir bölge. Yerel halkın geçimi balıkçılık ve turizmden. Goa’da her bütçeye uygun otel ve konukevleri var.

Hindistan’ın bu bölgesine insanlar değişik amaçlar için gidiyorlar. Ticaret, eğlence, dinlence… Ben bu kültürü tanıma, keşfetme, fotoğraf çekmek ve dinlence amacıyla gidiyorum. Eğer anlatılanlar doğruysa gelecek yıllarda daha uzun süre Hindistan’ın bu bölgesinde konaklamayı da düşünüyorum. Bu Hindistan’ı ilk keşif gezimin iyi geçmesini bekliyorum.

Hindistan dönüşünde gezi izlenimlerimi ve fotoğraflarımı siz dostlarımla bu blogda paylaşmak kuşkusuz keyifli olacak. Goa’daki internet olanaklarına göre kısa gezi notlarımı ve çektiğim fotoğrafları bloguma koymaya çalışacağım. Kasım sonunda görüşmek üzere şimdilik hoşça kalın, esen kalın.

(*) Nameste, Hintçe “Merhaba” demek.